Gmina Siemiatycze
Gmina Siemiatycze położona jest w północno wschodniej części Polski, w południowej części województwa podlaskiego, w powiecie siemiatyckim. Zajmuje ona powierzchnię 227,14 km2. Jako samodzielna jednostka administracyjna gmina rozpoczeła funkcjonowanie po podziale miasta i gminy Siemiatycze tj. od 1 kwietnia 1992 roku. Siedzibą władz gminy jest miasto Siemiatycze.
Gminę Siemiatycze tworzą 41 sołectwa (46 miejscowości) położone wokół miasta Siemiatycze. Terytorium gminy sąsiaduje:
- od północy z gminami: Dziadkowice i Grodzisk
- od południa przez rzekę Bug z gminami: Platerów i Sarnaki
- od wschodu z gminami: Nurzec Stacja, Milejczyce i Mielnik
- od zachodu z gminą: Drohiczyn
Korzystną cechą położenia gminy jest jej lokalizacja na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych: drogi krajowej nr 19 (granica państwa, Białystok, Lublin, Stalowa Wola)
i drogi krajowej nr 637 (Warszawa, Sokołów Podlaski, Radziwiłówka, granica państwa).
Lp. |
Miasto |
Odległość |
1 |
Warszawa |
140 km |
2 |
Lublin |
150 km |
3 |
Białystok |
100 km |
Położenie Gminy Siemiatycze w Powiecie Siemiatyckim
Gmina liczy blisko 7 tyś. mieszkańców lecz od kliku lat, coraz wyraźniej, na obszarze tym rysuje się niż deograficzny. Głównie jest on powodowany spadkiem urodzeń i migracja ludności do miast. Średnia gęstość zaludnienia w gminie – to 29 osób na km2. Stopa bezrobocia wynosi około 7 %. Wskaźnik ten, w porównaniu ze skalą bezrobocia w kraju i województwie jest niski. Wpływ na powyższe, ma niewątpliwie ukryte bezrobocie w rolnictwie oraz fakt, iż znaczna część mieszkańców gminy przebywa i pracuje w Belgii i Niemczech. Struktura osób pracujących z terenu gminy pracujących w poszczególnych działach wygląda następująco:
- rolnictwo 44 %
- usługi 16 %
- przemysł i budownictwo 36 %
- pozostałe 4 %
Edukacja i wychowanie
Sieć szkół gminnych stanowią cztery szkoły podstawowe oraz gimnazjum w Siemiatyczach. Szkoły podstawowe mają swoje siedziby w miejscowościach: Czartajew, Szerszenie, Tołwin i Kłopoty Bujny. Wg stanu na 30.07.2009 r. uczęszcza tu 536 uczniów. Przy gimnazjum funkcjonuje dom noclegowy z 37 miejscami. Stanowi on bazę i służy jako miejsce wypoczynku i spotkań integracyjnych w ramach wymiany dzieci i młodzieży z zaprzyjaźnioną gminą Gransee w Niemczech. W innych terminach z jego usług mogą korzystać wszyscy odwiedzający i zainteresowani noclegiem w Siemiatyczach.
Szkoła Podstawowa w Tołwinie
Walory przyrodnicze i kulturowe
Dominująca część obszaru gminy położona jest w obrębie „Wysoczyzny Drohickiej”, „Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego” i Parku Krajobrazowego „Podlaski Przełom Bugu”. O swoistości przyrodniczych walorów terenów nadbużańskich, niepowtarzalnych w skali kraju, a nawet w Europie, zdecydowały:
- Urozmaicony krajobraz, pofałdowane tereny, duże różnice wysokości względnych.
- Malownicze doliny rzeczne z przeuroczą doliną Bugu – rzeki o naturalnym korycie, z wieloma skarpami, mieliznami, wyspami oraz wyjątkowymi starorzeczami, z dopływami rzek Kamionka, Szysia i Moszczona.
- Wyjątkowe bogactwo fauny i flory z udziałem rzadkich i chronionych gatunków roślin i zwierząt.
- Obecność dużych kompleksów leśnych, zajmujących 22% powierzchni gminy; największe znajdują się w okolicy wsi Wólka Nadbużna, Turna, Anusin, Tołwin i Ossolin.
- Nieskażone powietrze.
Gmina Siemiatycze widok z lotu ptaka
Gmina jest członkiem Związku Samorządów Euroregionu „Puszcza Białowieska”, uczestniczy więc w realizacji programu pn. „Kraina Żubra”. Jego istotą jest wszechstronny rozwój turystyki, ze szczególnym uwzględnieniem walorów także tych obszarów, które obejmują tereny wychodzące poza granice Białowieskiego Parku Narodowego. Gmina, jako jedna z najbardziej atrakcyjnych w „Krainie Żubra” (położenie, krajobraz, fauna, flora, pamiątki historyczne oraz mozaika wielu kultur, narodowości i religii), uzyskała szansę kompleksowego rozwoju turystyki. Warto przy tym zaznaczyć, że część obszaru gminy znajduje się w specjalnej strefie ochrony ptaków, objętej Europejskim Programem Ekologicznym „Natura 2000”. Strefa została ustanowiona z uwagi na obecność rzadkich gatunków roślin i zwierząt oraz unikalnych siedlisk przyrodniczych.
Okoliczne obiekty sakralne
Obszary i obiekty podlegające ochronie:
- Malownicza „Dolina Bugu”, to część krajowego systemu przyrodniczego o funkcjach ekologicznych, krajoznawczych i rekreacyjnych.
- Pomniki przyrody w postaci starych drzew i głazów narzutowych.
- Pozostałości parku podworskiego we wsi Baciki Średnie, założonego w końcu XIX w. przez hrabiego Henryka Cicierskiego, jako otoczenie dworu szlacheckiego.
- Wieś Turna Mała, założona w poł. XVI w. podczas budowy mostu na rzece Bug, do dzisiaj zachowały się domy i zabudowa gospodarcza z 1. poł. XIX w.
- Pozostałości dawnego osadnictwa w postaci kurhanów i starego cmentarzyska.
- Użytki ekologiczne ekosystemów bagiennych i oczek wodnych
- Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Kłopotach Stanisławach.
Cerkiew pw. św. Anny w Boratyńcu Ruskim.
Turystyka
Niekwestionowaną atrakcją turystyczną są szlaki piesze i rowerowe, wyznaczone wzdłuż pasa nadbużańskiego, przechodzące na określonych etapach przez teren gminy Siemiatycze.
- „Szlak Powstania Styczniowego” (czerwony 24 km) – wokół Siemiatycz.
- „Szlak Bunkrów” (niebieski 23 km): na odcinku Maćkowice – Anusin – Wólka Nadbużna
- "Szlak Kupiecki” (żółty 86 km): Niemirów – Drohiczyn na odcinku Olendry – Turna Mała – Wólka Nadbużna – Ogrodniki i Zajęczniki.
- „Szlak Nadbużański”: na odcinku Zajęczniki – Wólka Nadbużna –Turna Mała.
- „Szlak Doliny Moszczonej” (zielony 24 km): na odcinku Grabarka – Szerszenie – Olendry – Siemiatycze Stacja.
Najważniejszą bazą turystyczną gminy jest – położony malowniczo, w sosnowym lesie, na prawym brzegu Bugu (10 km od Siemiatycz), we wsi Wólka Nadbużna – Ośrodek Wczasowy „Pod sosną”. W domkach campingowych ma łącznie 540 miejsc noclegowych. Ośrodek czynny jest w okresie letnim. Posiada restaurację, bar, świetlicę wczasową, korty tenisowe, basen, kąpielisko, boisko do piłki nożnej i siatkowej, wypożyczalnię rowerów i kajaków. To znakomite miejsce do czynnego wypoczynku i rekreacji: spływów kajakowych, organizacji kolonii, obozów, wczasów, szkoleń i konferencji oraz imprez okolicznościowych, także o charakterze rodzinnym.
Nie sposób nie wspomnieć też o „Szlaku kajakowym po rzece Bug” (45 km). Jego trasa przebiega najciekawszym fragmentem doliny Bugu, jakim jest „Podlaski Przełom Bugu”, rozciągający się od Niemirowa do Drohiczyna.
W bliskiej perspektywie planowany jest kolejny szlak pieszy, w ramach programu „Kraina Żubra”, na odcinku Siemiatycze – Siemiatycze Stacja – Grabarka oraz wyznakowanie na terenie gminy szlaku rowerowego, pod nazwą „Szlak Pogranicza”, z Siemiatycz do Bielska Podlaskiego, na odcinku Siemiatycze – Baciki Średnie – Baciki Dalsze – Tołwin – Hornowo.
Most na rzece Bug
Uzupełnieniem atrakcji turystycznych są imprezy kulturalne i sporotowo-relreacyjne, organizowane przy współpracy ze Starostwem Siemiatyckim i innymi gminami. Wymienić tu należy:
Ogólnopolskie zawody wędkarskie im. Jana Fraczka, pod patronatem NSZZ „Solidarność” Region Podlasie, które odbywają się corocznie, w ostatni weekend czerwca.
Ogólnopolsi zlot motocykli i motorowerów „Motoriada”, organizowany przez Nadbużański Klub Motorowy, Polski Związek Motorowy, gminę i miasto Siemiatycze i odbywa się w pierwszy weekend lipca, we wsi Romanówka.
Samorządowy spływ kajakowy na trasie Niemirów – Brok i noc świętojańska, organizowane w noc św. Jana z 23 na 24 czerwca.
Infrastruktuta techniczna
Komunikacja
System komunikacji w gminie stanowi sieć drogowa, linia kolejowa i komunikacja autobusowa PKS. Bazą jest system dróg krajowych, wojewódzkich i gminnych o łącznej długości 285 km. Jej uzupełnieniem jest linia kolejowa relacji Siedlce – Czeremcha – granica państwa, zapewniająca ruch towarowy i pasażerski na Stacji Siemiatycze. Obszar gminy obsługiwany jest przez PKS Siemiatycze, na 19 liniach autobusowych. Warto zaznaczyć, że tenże PKS posiada stałe połączenia w komunikacji międzynarodowej do Niemiec, Holandii, a najczęściej – Brukseli.
Sieć wodociągowa
W 1998 r. zakończono wodociągowanie gminy. Aktualnie wszystkie wsie są podłączone do systemu wodociągowego. W 2009 r. Gmina Siemiatycze złozyła wniosek do Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 na dofinansowanie operacji pt. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w Czartajewie. Projekt niewątpliwie przyczyni się do poprawy stanu środowiska na terenie gminy jak i mista Siemiatycze.
Gospodarka odpadami.
Składowanie odpadów stałych odbywa się na gminnym składowisku odpadów komunalnych w Kułygach. Gmina posiada precyzyjny plan gospodarki odpadami, który przewiduje kompleksowe rozwiązanie problemu zagospodarowania odpadów komunalnych zgodnie z normami unijnymi. Realizując powyższe gmina przystąpiła do Związku Komunalnego pn. Związek Komunalny Gmin Regionu Puszczy Białowieskiej, którego głównym zadaniem będzie budowa Zakładu Zagospodarowania Odpadów w miejscowości Dubiażyn dla trzech powiatów, a także wdrożenie systemu selektywnej zbiórki i segregacji odpadów. Aktualnie cztery podmioty uzyskały zezwoleniew zakresie transportu i wywozu odpadów od mieszkańców Gminy Siemiatycze.
Ciepłownictwo i gazownictwo
Gmina ma możliwość szerszego pozyskania gazu przewodowego, poprzez rozbudowę gazociągu od strony miasta Siemiatycze. Obecnie 52 mieszkańców wsi Czartajew korzysta z pobudowanej w 1999 r. linii gazowniczej. Posiada także aktualny plan zagospodarowania przestrzennego, co daje realną szansę rozwoju gospodarczego i swobodę działalności gospodarczej. Uwzględniając aspekt ekologiczny oraz ukierunkowanie na rozwój turystyki i rekreacji, gmina zainteresowana jest lokalizacją nieuciążliwego przemysłu, budową większych zakładów produkcyjnych tym bardziej, że istnieją ku temu warunki wynikające z założeń planu zagospodarowania przestrzennego, umożliwiającego pozyskanie terenów pod budowę oraz przychylność władz gminy w zakresie polityki podatkowej. Potencjalnym inwestorom branży przemysłowej, gmina oferuje atrakcyjną działkę w miejscowości Anusin o pow. 3,80 ha.
Gospodarka
Gmina Siemiatycze należy do tych gmin, których gospodarka oparta jest na rolnictwie. Użytki rolne zjamują 16 461 ha i stanowią 75 % powierzchni ogólnej. Na gruntach ornych dominują gleby od klasy IIIa do VI, z przewagą klas IVa i b i V. W strukturze upraw, przeważają: uprawa zbóż, roślin pastewnych oraz ziemniaków. Drugim źródłem utrzymania gospodarstw rolnych jest hodowla, z przewagą bydła mlecznego oraz trzody chlewnej. Według zapisów PSR z 2002r. odnotowano tu 1 665 indywidualnych gospodarstw rolnych o średniej powierzchni 11,2 ha.
Działalność pozarolniczą prowadzą głównie osoby fizyczne. Na koniec 2005r. zarejestrowanych było 180 jednostek gospodarczych. Specjalności wiodące w gminie to: handel stały i obwoźny, murarstwo, betoniarstwo, stolarstwo, itp. Ważne miejsce zajmują także:
- Wyrób i sprzedaż mebli – zakłady stolarskie we wsi Romanówka, Wiercień Duży, Klekotowo, Leszczka, Tundra Duża
- Wyrób i sprzedaż parkietów – zakłady we wsi Rogawka i Anusin.
Obsługę rolnictwa indywidualnych gospodarstw rolnych prowadzą:
- Zakłady Przetwórstwa Owoców i Warzyw ORLEMANS FOODS i O.K. (dawny Hortex).
- Zakład Przetwórstwa Mlecznego POLSER Sp. z o.o. w Siemiatyczach